KIRGIZİSTAN

Kırgızistan


[Resim]


Kırgızistan (Kırgızca: Кыргыз Республикасы ya latin Kırgız Respublikası) Resmi Kırgız Cumhuriyeti, Asya'da bulunan bir ülkedir. Tamamı kara ile çevrili ve dağlıktır. Sınırlarında Çin, Kazakistan, Tacikistan, ve Özbekistan bulunmaktadır. Başkenti Bişkek'tir. Bir dönem Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği'ne bağlı iken, 1991 yılında bağımsızlığını ilan etmiştir. Resmi başkan Kurmanbek Bakiyev tarafından yönetilmektedir.

Tarihi


Yenisey Irmağı boyunda medenî bir hayat süren Kırgızlar Mîlâd’dan sonra birinci yüzyılda Hun Devleti ile mücâdele eden Hakaslar, tâbiyeti altına girdiler. Hunluların dağılması üzerine, Kırgızlar, Hakas Devletini kurdular. Dördüncü yüzyılda kurulan Hakas Devleti, Baykal Gölü'nden Tibet’e kadar olan kısma hâkim oldu. 6. yüzyılda kurulan Göktürk Devleti840’ta Uygur Devleti'ni yıktılar. 10. yüzyılda(960 yılında 200 bin müslüman aile vardı.) Karahanlılar'ın tesiriyle İslâm dînini kabul eden Kırgızlar, 13. yüzyılda Moğollar'ın hâkimiyetini tanıdılar. On yedinci yüzyılda Rus istilâsına karşı diğer Türk boylarıyla hareket ettiler. Kırgızların harp kâbiliyetleri yüksekti. On dokuzuncu asırda Kırgız toprakları bütünüyle Rus1924 senesine kadar Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhûriyeti'ne bağlıyken, 1925’te Kara Kırgız Özerk Oblastı adını aldı. Bir süre sonra Kara kelimesi kaldırıldı. 1936’da Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhûriyeti hâline getirildi ve Sovyetler Birliği'ni meydana getiren 15 İttifak Cumhûriyetinden biri hâline geldi. hâkimiyetine girdi.

Eski Sovyetler Birliği'nin 1991’de dağılması üzerine, Kırgızistan bağımsızlığını îlân etti. Bağımsız Devletler Topluluğu'na üye oldu.Kırgızdırlar.


Fizikî Yapı


Ülke topraklarının büyük kısmı dağlarla kaplıdır. 3000 metreye kadar olan dağlar toprakların yarısından fazlasını kaplar. Tanrı Dağları'nın bir parçası olan Kokpaalatau Sıradağları, Çin ile tabiî sınırı meydana getirir. Yüksek dağların dorukları dört mevsim karla kaplıdır. Çok sayıda kısa nehir, dağlardan kaynaklanarak aşağılara doğru akar. Başlıca akarsuları Narin, Tar, Kubaş, Kızıl Su’dur. Dünyânın ikinci büyük krater gölü olan Issık Gölü Kırgızistan topraklarında yer alır. Deniz seviyesinden 1609 m yükseklikte olan Issık gölü 6202 km2lik bir alana sâhiptir. Gölün en derin yeri 702 metredir.

Dağların kuzeye bakan yamaçları ve alçak vâdiler ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlar ülke topraklarının ancak % 6’sını kaplar. Ormanlarda yabandomuzu, kurt, vaşak, dağkeçisi, as, geyik, leopar gibi av hayvanları yaşar.

Konumu Orta Asya'da olup Çin'in batısındadır. Toplam 3,878 km sınırı bulunmaktadır ve kara ile çevrilidir (sahil şeridi sınırı yoktur. Sınır komşuları; Çin (858 km), Kazakistan (1,051 km), Tacikistan (870 km), Özbekistan (1,099 km)dır.
Ülke topraklarının %7'si tarıma uygundur.
daimi ekinler: %0
otlaklar: %44
ormanlık arazi: %4
diğer: %45 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 9,000 km² (1993 verileri)
En alçak noktası: Kara-Darya 132 m
en yüksek noktası: Jengish Chokusu 7,439 m

Coğrafi Verileri
 

Konum: Orta Asya, Çinin batısı.
Coğrafi konumu: 41 00 Kuzey enlemi, 75 00 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Orta Asya
Yüzölçümü: 198,500 km²
Sınırları: toplam: 3,878 km
sınır komşuları: Çin 858 km, Kazakistan 1,051 km, Tacikistan 870 km, Özbekistan 1,099 km
Sahil şeridi: 0 km (kara ile çevrili)
İklimi: Tien Shan'ın yüksekliklerinde kuru kıtasaldan kutupsala değişiklik görülür; güneybatıda subtropikal iklim görülür, kuzey dağ eteklerindeki bölgelerde subtropikal iklim görülür.
Arazi yapısı: Tien Shan zirvesini vadi ve havzalar kuşatmışlar.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Kara-Darya 132 m
en yüksek noktası: Jengish Chokusu 7,439 m
İletişim Bilgileri
 
Kullanılan telefon hatları: 438,200 (2005)
Telefon kodu: 996
Radyo yayın istasyonları: AM 12, FM 14, kısa dalga 2 (1998)
Radyolar: 520,000 (1997)
Televizyonlar: 210,000 (1997)
Internet kısaltması: .kg
Internet kullanıcıları: 280,000 (2005
Ulaşım ve Taşımacılık
 
Demiryolları: 470 km (2005)
Karayolları: 18,500 km (1999)
Su yolları: 600 km (1990)
Boru hatları: doğal gaz 254 km; ham petrol 16 km (2006)
Limanları: Balıkçı (Ysyk-Kol or Rybach'ye)
Hava alanları: 37 (2006 verileri)
Ekonomik Göstergeler
 


GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 10.49 milyar $ (2006 verileri)
GSYİH - reel büyüme: %2 (2006 verileri)
GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %34.5
endüstri: %19.5
hizmet: %46.1 (2006 verileri)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %6.4 (2006 verileri)
İş gücü: 2.7 milyon
Sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %55, endüstri %15, hizmet %30 (2000 verileri)
İşsizlik oranı: %18 (2004 verileri)
Endüstri: Makine, tekstil, gıda maddeleri, çimento, ayakkabı, beyaz eşya, mobilya, elektrikli motorlar, altın
Endüstrinin büyüme oranı: %-4.5 (2006 verileri)
Elektrik üretimi: 14.06 milyar kWh (2004)
Elektrik tüketimi: 6.777 milyar kWh (2004)
Elektrik ihracatı: 6.4 milyar kWh (2004)
Elektrik ithalatı: 100 milyon kWh (2004)
Tarım ürünleri: Tütün, pamuk, patates, sebze, üzüm, meyve, koyun, keçi, büyükbaş hayvan, yün
İhracat: 701.8 milyon $ (2006 verileri)
İhracat ürünleri: Pamuk, yün, et, tütün, altın, cıva, uranyum, hidro güç, makine, ayakkabı
İhracat ortakları: BAE %35.6, Rusya %18.6, Çin %13.4, Kazakistan %13 (2005)
İthalat: 1.177 milyar $ (2006 verileri)
İthalat ürünleri: Petrol ve gaz, makine ve parça, gıda maddeleri
İthalat ortakları: Çin %43, Rusya %19.7, Kazakistan %12.1, Türkiye %4.4 (2005)
Dış borç tutarı: 2.483 milyar $ (2006 verileri)
Para birimi: Kırgızistan Somu (KGS)
Para birimi kodu: KGS
Mali yıl: Takvim yılı
 
Bugün 1 ziyaretçi (4 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol